Phương pháp chẩn đoán thông dụng hiện nay là đo mật độ xương hay còn gọi là đo độ loãng xương (Bone mineral density: BMD), phương pháp này cho phép đo mức calci trong xương, nhờ đó đánh giá được nguy cơ gãy xương. Nó cũng được sử dụng xác định có phải một bệnh nhân bị thiếu xương hay loãng xương. Đo mật độ xương là phương pháp kiểm tra không xâm nhập, không gây đau đớn và được thực hiện ở xương hông, cột sống, cổ tay, ngón tay hay gót chân.

Nguyên nhân thiếu chất xương chủ yếu là do lối sống và chế độ dinh dưỡng không hợp lý dẫn đến thiếu chất dinh dưỡng cần thiết, hút thuốc, uống rượu quá mức, hiệu ứng phụ của thuốc, và thiếu tập thể dục. ngoài ra tùy thuộc vào đối tượng thì nguy cơ thiếu xương có sự khác nhau đây cũng là một nguyên nhân quan trọng như độ tuổi (50 trở lên), giới tính (phụ nữ), loại hình cơ thể mỏng (người lép, ngực lép, Omega, đầu lép, xương tay, xương chân nhỏ) tiêu hóa kém, chủng tộc (da trắng hoặc da vàng châu Á có thể xảy ra nhiều hơn). Một số triệu chứng của thiếu xương được như sâu răng có thể dễ nhận diện.

Đối tượng nguy cơ cao

• Về giới: Phụ nữ là người có nguy cơ mất chất xương cao hơn nam giới vì khối lượng xương thấp hơn nam giới. Đồng thời phụ nữ cũng trải qua sự mất mát khối lượng xương lớn sau thời kì mãn kinh, phụ nữ sinh đẻ nhiều. Sau mãn kinh, phụ nữ có 2 giai đoạn mất chất xương: Mất chất xương nhanh trong 10 năm đầu, do thiếu estrogen gây loãng xương, gãy xương ở cổ tay và đốt sống. Mất xương chậm do giảm hấp thu calci trong những năm kế tiếp, gây nguy cơ gãy xương đùi.

Tốc độ mất chất xương khác nhau ở mỗi người: có người bị mất chất xương từ khi chưa mãn kinh, sau cắt 2 buồng trứng phụ nữ bị mất chất xương nhanh trong 2 năm đầu; ở loại xương: xương xốp mất nhanh hơn xương cứng; ở vị trí xương: xương cổ tay và đốt sống mất xương sớm hơn xương đùi.Ngoài ra ở phụ nữ, tình trạng thiếu chất xương thường xảy ra nhất là những năm sau mãn kinh do thiếu hụt hóc-môn (kích thích tố) nữ.[3]

• Về độ tuổi: Người càng cao tuổi thì nguy cơ thiếu chất xương càng cao do sự hấp thu calci giảm ở tuổi già là do sự giảm hoạt động của các cơ quan tiêu hóa và thận, trong đó có vai trò đáng kể của vitamin D. Người trên 50 tuổi (cả nam và nữ) mỗi năm mất khoảng 5% khối lượng xương
• Những người cường giáp, cường cận giáp, hội chứng Cushing, tiểu đường… cũng làm tăng sự mất mát khối lượng xương. Những người sử dụng nhiều các thuốc corticoides, chống động kinh, tim mạch… cũng làm tăng tình trạng mất xương.

Ảnh hưởng của lối sống và chế độ dinh dưỡng

Những người hay ăn kiêng nghèo calci và vitamin D, hút thuốc lá, sử dụng quá nhiều rượu bia, cà phê và không tập thể dục sẽ tác động mạnh mẽ đến sự mất mát khối lượng xương.Có người bị thiếu chất xương với chỉ số Tscore từ -1 đến -2,5, có người bị loãng xương với T – Score dưới -2,5, có người vẫn bị thiếu xương dù mới quanh tuổi 30. bị thiếu calci kéo dài và thậm chí không rõ hàng ngày mình nhận được bao nhiêu calci qua đường ăn uống.